Enkele weken geleden, op 12 maart 2024 opende FAAM, het virtuele museum van Vlaanderen, de deuren. Dit ambitieuze (en dure) project van de Vlaamse overheid wil de Vlaamse geschiedenis en erfgoed op een interactieve manier toegankelijk maken voor een breed publiek.

De app en website van FAAM ogen gebruiksvriendelijk en bieden een waaier aan interactieve features, zoals 360°-tours, augmented reality-ervaringen en educatieve spelletjes. De content is gevarieerd en omvat zowel bekende als minder bekende verhalen uit de Vlaamse geschiedenis.

Ondanks de vele troeven heeft FAAM ook nog enkele kinderziektes. De app is soms traag en er zijn bugs die de gebruikerservaring verstoren. De hoeveelheid content is alvast groot, maar er is nog werk aan de thematische diepgang. Sommige verhalen lijken oppervlakkig en missen context.

Naast de technische en inhoudelijke kritiek is er ook politieke kritiek op FAAM. De focus op de Vlaamse identiteit en het gebrek aan aandacht voor andere culturen in Vlaanderen is een van de grootste knelpunten. Sommigen vrezen dat FAAM kan worden gebruikt voor nationalistische of populistische doeleinden. Deze kritiek zou ter harte genomen worden en men belooft meer aandacht te besteden aan diversiteit en inclusiviteit.

Mijn grootste bezorgdheid is evenwel de toekomstgerichtheid van dit project. Dit museum vergt niet alleen een substantieel opstartbudget, maar zal ook zorgen voor grote recurrente kosten. Het voordeel van een klassiek museum in een stenen gebouw is immers dat je daar niet zomaar de stekker kunt uittrekken, in tegenstelling van een webapplicatie. Gelukkig koos de Vlaamse overheid voor een open source architectuur en een technische toekomstvisie.

Toch blijft het jammer dat er zo weinig wordt geïnvesteerd in de mooie quick-win-samenwerkingen met Wikimedia Vlaanderen. De inventaris van het Immaterieel Cultureel Erfgoed oogt voorlopig bescheiden. Ons erfgoed ontsluiten via Wikimedia is niet alleen goedkoper, maar ook duurzamer, constant herbruikbaar en impactvoller.

Gelukkig blijft Wiki Loves Heritage verder timmeren aan de weg.