Romaine, CC0, via Wikimedia Commons
De archieven van de Belgische Staatsveiligheid zijn recentelijk (gedeeltelijk) toegankelijk gemaakt voor het publiek dankzij een wetsvoorstel van Stefaan Van Hecke van Groen. De eerste 400.000 stukken zijn overgedragen aan het Rijksarchief. Documenten ouder dan 100 jaar worden automatisch vrijgegeven, terwijl jongere informatie afhankelijk van de gevoeligheid na 20, 30 of 50 jaar wordt gedeclassificeerd. De declassificatie vereist nu zorgvuldige herziening door inlichtingendiensten.
Het proces van declassificatie is een enorme operatie die veel tijd, energie en middelen vergt. Het archief van de voormalige Belgische inlichtingendienst in Congo, de “Sûreté Congolaise”, is grotendeels vrijgegeven na evaluatie, met slechts 7% van de archiefdozen die nog geclassificeerd blijven. Andere dossiers die mogelijk vrijgegeven worden, omvatten onderwerpen als Rwanda, de collaboratie, het anticommunisme en Vietnam.
De declassificatie wordt jaarlijks gerapporteerd aan het parlement en gecontroleerd door instanties zoals het Comité I. Argumenten voor het behoud van geheimhouding kunnen zijn dat bronnen moeten worden beschermd of dat gebruikte technieken nog steeds relevant zijn. Zowel de Staatsveiligheid als de militaire inlichtingendienst staan achter de wet, in lijn met het streven naar een transparantere democratie en het vermijden van het cultiveren van geheimen.
Jan Van Hee 