Socrates’ nachtmerrie: mijn antwoord aan Katja

socrates-tranh-ve

Socrates

Beste Katja,

Met aandacht las ik je voorstel (DM, 7 maart) om de parlementaire verkiezingen een total makeover te geven door de lijststem te neutraliseren en alles op de naamstemmen te zetten. 
Je staat natuurlijk niet alleen. Vincent Van Quickenborne en de N-VA doen het voorstel om het aantal parlementsleden in de Federale Kamer terug te brengen tot 100.  De “werkgroep politieke vernieuwing” binnen de commissie Binnenlandse Zaken is pas enkele dagen oud en het regent voorstellen. Iedere partij schiet met ideeën, tientallen tegelijk, het één al zotter dan het andere. Oplossingen voor ongekende kwalen, die in het wilde weg worden afgeschoten, opgejaagd door populisme en de zogenaamde stem van het volk. 
belgian_federal_parliament

Belgisch parlement

Gaat dit ideeën strooien niet voorbij aan de doelstelling van de werkgroep? De werkgroep werd opgericht in de nasleep van de Publifin- en Publipart-affaires en naïef als ik was, dacht ik dat het zou gaan over politieke deontologie. Normen en waarden, weet je wel. Over cumuleren, postjes en mandaten. En het is dringend, tegen eind juni moeten er concrete voorstellen liggen. Het moet gaan over jullie gedrag in dit huis, maar jullie komen met plannen om het huis te vertimmeren. Een huis hertimmeren doe je niet op enkele maanden.

Uiteraard zijn alle ideeën het waard om bekeken te worden, ook al zijn ze straatoud, toch is het jammer dat je met wat opgewarmde kost het nieuws moet halen. Politicoloog Nicolas Bouteca noemt dit terecht de liberale evergreen, ik noem dit liever het blauwe monster van Loch Ness, dat telkens de kop op steekt als het niet over iets anders mag gaan. Op gezette tijden worden voorstellen om de lijststem te neutraliseren voorgelegd. Eventjes de geschiedenis opgezocht:
  • 1993: principe goedgekeurd op het VLD-congres
  • 1999: wetsvoorstel van Hugo Coveliers (toen VLD), maar werd weggestemd
  • 2006: minister Marino Keulen (VLD) wou de lijststem geneutraliseerd zien bij de gemeenteraadsverkiezingen, maar werd teruggefloten door het Arbitragehof
  • 2015: voorstel van kamerleden Vincent Van Quickenborne en Patrick Dewael

Het is een oud idee en het is nu niet aan de orde, maar misschien is het een goed idee?

Helaas …Donald Trump Trump Alzheimers Warning Dementia
De lijststem neutraliseren, klinkt goed, maar het is een slecht idee. Waarom niet ineens de partijen afschaffen en iedereen op één lijst zetten? Zo maken we het ineens duidelijk waarover het gaat: een populariteitspoll. Dan gaat het niet meer over ideeën, visie en mensbeeld, maar wel over de knapste smoel en de stoutste muil. 
Je stelt dat de kiezer dan alle kaarten in handen heeft om te bepalen wie er verkozen wordt in het parlement. Dan gaat je er van uit dat de kiezer zeer goed geïnformeerd is over waar iemand voor staat. In de ideale wereld waar politieke vorming opgenomen is in de curricula van alle onderwijstypes en waar fake-news slechts een boze droom is, dan zou ik het neutraliseren van de lijststem zien zitten. De Ideale Wereld bestaat echter enkel op Canvas. 
 
Met een lijststem geef je je akkoord met de voorgesteld lijst en die lijst bepaalt voor een groot deel de kansen om verkozen te worden, daar heb je gelijk in. Die lijst wordt echter niet in het luchtledige samengesteld, maar zou een logische en doordachte keuze van een partij moeten zijn. Aan die keuze gaat idealiter een proces van analyse en debat aan vooraf zodat er met allerhande “checks and balances” rekening gehouden wordt en waarbij de grootste mafkezen en pussy grabbers vooraf kunnen weggefilterd worden. Het democratisch proces start niet in het kieshokje, wel in de maatschappij en binnen de partijen. 
27623264486_115c435657_bNiet iedereen stemt voor een persoon, veel mensen stemmen voor een maatschappijvisie of voor een partijprogramma, waarbij de verkozenen met voldoende bescheidenheid dit mandaat van de kiezer moeten uitvoeren. Voorkeurstemmen en partijstemmen houden elkaar in evenwicht en zo moet het. 
Die “checks and balances” zijn wel degelijk belangrijk voor dat democratische proces, ze zorgen immers voor een maximale diversiteit van verkozenen. Wanneer jouw voorstel realiteit zou worden, wordt het parlement bevolkt met flamboyante mannen tussen de 40 en de 60. Meer dan nu zou het parlement de speeltuin zijn van typische beroepspolitici en zouden vrouwen, jongeren en ouderen, maar ook stille dossiervreters of serene denkers amper aan de zijlijn mogen meespelen en nieuwelingen zouden het zeer moeilijk hebben om zich op te werken. 
Ik ben het met je eens dat het huidige systeem deels contra-productief werkt door de soms ijzeren partijtucht bij de verkozenen. Wat jij “particratie” noemt, is niet ideaal en er is zeker werk aan, maar het is intussen toch stukken beter voor de democratie dan een ordinaire populariteitspoll. 
david_-_the_death_of_socrates

De Dood van Socrates door Jacques-Louis David (1787)

Vergis je niet, ook ik ben grote voorstander van meer inspraak en directe democratie. Waarom niet met kleine stapjes beginnen en in onze eigen gemeente waar je burgemeester bent, het eerste uur van de gemeenteraad spreekrecht geven aan de inwoners? Ik zeg maar wat.

De Griekse filosofen Socrates  en Plato waren een koele minnaars van de democratie zoals die werd toegepast in Athene. Socrates vond dat die vorm van verkiezingen een populariteitstest waren voor gladde verkopers en dat goede bestuurders met een realistische kijk, uit de boot vielen. Socrates zou zijn stellingen tegen het populisme bekopen met de gifbeker. Laat Socrates nachtmerrie niet uitkomen.

Politiek moet over de mensen gaan, over de mensen in de straat, niet over de mensen in het parlement. In het parlement moet het over ideeën gaan, niet over ego’s.

Jan Van Hee

Over Jan

Manager of People and Information.
Dit bericht werd geplaatst in Berlare, Geschiedenis, Nieuws, visie en getagged met , , , . Maak dit favoriet permalink.

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.